Szczupak pospolity (esox lucius) – drapieżny król polskich jezior i rzek [KC]

Szczupak Pospolity (esox lucius) – Tajemniczy drapieżnik, zwinny jak cień i potężny jak wojownik – oto szczupak, niekwestionowany władca polskich wód. Zanurz się w fascynującym świecie tego wspaniałego ryby, gdzie siła spotyka się z elegancją. Czy jesteś gotów na ekscytującą podróż w poszukiwaniu legendarnego szczupaka? Przygotuj się na adrenalinkowe wędkarskie doświadczenie i odkryj, dlaczego to niezwykłe stworzenie zdobywa serca pasjonatów wędkarstwa na całym świecie!

Wygląd zewnętrzny:

Ciało szczupaka jest długie, smukłe i cylindryczne, co ułatwia mu poruszanie się w wodzie. Kształt ten jest idealny do pływania w szybkim tempie i atakowania zdobyczy. Głowa szczupaka jest stosunkowo duża w porównaniu do reszty ciała. Długi pysk jest doskonałym narzędziem do chwytania zdobyczy. Duże oczy pozwalają szczupakowi doskonale widzieć
w różnych warunkach oświetleniowych, co jest istotne w polowaniu.

Długość szczupaka może znacznie się różnić w zależności od dostępnego pokarmu i warunków środowiska. Największe osobniki osiągają imponujące rozmiary, stając się celami dla wędkarzy sportowych.

Ubarwienie:

Kolor grzbietu często jest dostosowany do otoczenia, co pomaga szczupakowi maskować się przed zdobyczą. Barwy te pomagają również w absorbowaniu promieniowania słonecznego, co jest ważne w zimniejszych wodach. Jasny kolor brzucha pomaga w kamuflażu, gdy szczupak patrzy w dół na swoją zdobycz. Barwne płetwy, zwłaszcza płetwa ogonowa, pełnią funkcję przyciągania partnera w okresie tarła.

Młode osobniki są zwykle jasnozielone, brązowawe lub srebrzyste. Ciemne plamy na bokach zlewają się czasami w poprzeczne smugi. Starsze osobniki mają ciemnozielony grzbiet, jaśniejsze nakrapiane żółtymi plamami boki i biały brzuch. Płetwy parzyste są czerwonawe i jasne, na nieparzystych występują ciemne poprzeczne paski. W dobrych warunkach rośnie bardzo szybko.

 

Występowanie

Szczupaki można znaleźć w różnych typach zbiorników wodnych, od spokojnych stawów po rzeki o wartkim nurcie. W zależności od obszaru geograficznego preferują różne środowiska wodne.  Szczupaki często schodzą do głębszych partii wody w okresie zimowym, a latem preferują płytkie miejsca z dobrym ukryciem.

1.Typy Wód:

• Szczupaki są zazwyczaj spotykane w słodkich wodach, takich jak jeziora, stawy, rzeki, bagna i kanały.
• Mogą przystosowywać się do różnych typów wód, ale zazwyczaj preferują spokojne, stojące wody lub obszary z wolniejszym nurtem.

2.Struktury Podwodne:

• Zazwyczaj można je znaleźć w pobliżu zatopionych roślin, podwodnych zarośli, kęp traw, a także struktur takich jak pnie drzew czy kamienie.
• Szczupaki lubią korzystać z tych struktur jako kryjówek, gdzie mogą czatować na swoje ofiary i unikać obserwacji przez potencjalnych drapieżników.

3.Temperatura Wody:

• Szczupaki mogą przystosować się do różnych zakresów temperatur, ale zazwyczaj są bardziej aktywne w chłodniejszych wodach.
• Preferują temperatury w zakresie od około 15 do 20 stopni Celsjusza, choć mogą występować w wodach o niższych i wyższych temperaturach.

4.Głębokość Wód:

• Często można je spotkać na różnych głębokościach, od płytkich brzegów po głębokie fragmenty jezior czy rzek.
• W okresie tarła szczupaki mogą migrować do płycizn lub płytkich zatok.

Cechy morfologiczne

Szczupak pospolity osiąga długość do 1,5 m i masę do około 10 kg. Okazy ponad 15–20 kg są rzadkie. Notowany rekord masy wynosił 35 kg. Ciało szczupaka pospolitego jest spłaszczone, opływowe. Głowa wydłużona, ze zwężającymi się szczękami i bardzo szerokim spłaszczonym pyskiem. Zęby szczupaka na żuchwie są skierowane do środka i bardzo ostre, szczęka jest ich pozbawiona. Ponadto liczne zęby występują na kości podniebiennej, kościach międzyszczękowych, lemieszu, kości gnykowej oraz łukach skrzelowych. Łuski są dosyć małe, owalne, mocno osadzone w skórze. Linia boczna dobrze rozwinięta, często poprzerywana, posiada dwa lub trzy rozgałęzienia wzdłuż boków. Na głowie znajdują się liczne jamki zmysłowe.

Zachowanie:

Agresywność: Szczupaki są znane z agresywnego zachowania, zwłaszcza w okresie tarła, kiedy bronią terytorium.

Zimowanie: W okresie zimowym szczupaki mogą ograniczyć aktywność, schronić się
w głębszych partiach wody i trwać w stanie niemal nieaktywności.

Tarło:

Tarło odbywa wczesną wiosną – w marcu i kwietniu, na zarośniętych płyciznach, starorzeczach i zalanych łąkach. Ikra jest bardzo drobna, jest ona przytwierdzana do roślinności wodnej. Wylęg następuje po 12–15 dniach. Do tarła przystępują już osobniki roczne o długości 30–35 cm, jednak liczba złożonej ikry przez tak młode osobniki jest mała.

Samce tworzą gniazda, oczyszczając dno z roślinności i broniąc obszaru przed innymi rybami. Tarło zachodzi na tym obszarze, a samice składają jaja, które są później zapładniane przez samce.

Wędkarstwo:

Szczupak jest popularny wśród wędkarzy, ponieważ stanowi wyzwanie dla sportowców ze względu na swoją waleczną naturę. Ryba ta jest doskonałym rywalem dla wędkarza idącego na połów w poszukiwaniu atrakcji.
Wędkarze stosują różne techniki, takie jak spinning (łowienie na obroty), trolling (łowienie na holu) i łowienie z użyciem przynęt imitujących ruchy ryb.
Szczupak odgrywa ważną rolę w ekosystemie wodnym, regulując populację innych ryb
i mocno wpływając na równowagę ekosystemu wodnego.

Ochrona:

W ostatnich latach liczebność szczupaka w polskich wodach wyraźnie się zmniejszyła ze względu na nieracjonalną gospodarkę rybacką i kłusownictwo oraz także bardzo dużą presję wędkarską. Niski stan wód w rzekach w okresie wiosennym oraz brak rozlewisk przyczyniają się do wypierania tego drapieżnika z rzek przez inne gatunki, np. bolenia.

---

Źródła:

1. Szczupak pospolity, ,,Wikipedia\” [29.10.2023].
2. Joseph S. Nelson ,,Fishes of the World\” fifth edition [2016].
3. Artykuł o szczupakach, ,,corona-fishing\” [29.10.2023].

---

Oprac. Kacper Chojnacki, Kraków 2023, CC BY 4.0 Attribution 4.0 International