Pandka ruda (Ailurus fulgens) – inspiracja do nazwania przeglądarki internetowej [HB]

Panda czerwona, znana również jako pandka ruda czy panda mniejsza, to gatunek drapieżnego ssaka. Wyróżnia się przede wszystkim oryginalnym ubarwieniem, a ze względu na swoją budowę przez wiele lat była uznawana za przedstawiciela rodziny szopowatych.

Pandka ruda – charakterystyka

Wygląd

Wyglądem pandka ruda przypomina nieco szopa lub kota. Ma rdzawe lub rdzawobrązowe futro. Jej pysk, policzki i końce uszu są białe. Na ogonie pandki widoczne są ciemniejsze pierścienie, jest ich z reguły sześć. Koniuszek ogona jest puszysty i ciemny, natomiast łapy i brzuch są ciemniejsze od reszty ciała. Ubarwienie pandki to kamuflaż, który dobrze się sprawdza w lasach, gdzie na drzewach rośnie wiele czerwonawych mchów i porostów. Jej gęsta sierść służy jako izolacja cieplna na terenach zaśnieżonych.

Występowanie

Zasięg występowania pandki rudej obejmuje tereny:

1. Południowych Chin.
2. Północno-wschodnich Indii.
3. Nepalu.
4. Północną Mjanmę (dawną Birmę).

Żyje ona w lasach klimatu umiarkowanego Himalajów. Spotyka się ją na wysokości od 2200 do 4800 m n.p.m., na terenach o umiarkowanej temperaturze pomiędzy 10 a 25 stopni Celsjusza. Ulubione środowisko pandki rudej to górskie lasy mieszane ze starymi drzewami i gęstymi zaroślami bambusowymi. Takie preferencje wynikają z trybu życia.

Dieta i odżywianie

Pandy rude bardzo lubią jeść bambus. W przeciwieństwie jednak do swoich większych krewnych pand wielkich, jedzą również wiele innych pokarmów. Tak więc ich dieta jest też bogata w różne owoce, żołędzie i orzechy, korzenie i bulwy, a nawet ptasie jajka.

Aktywność pandy rudej zmienia się w ciągu roku, zależnie od temperatury, trybu żywienia i obecności młodych.

Zwykle samotne pandy te są najbardziej aktywne o zmierzchu, o świcie i w nocy. Ich ruch na ziemi jest wykonywany powolnym, prostym chodem i szybszym podskakiwaniem lub kłusem. Ogólnie jednak są to zwierzęta nadrzewne, śpiące w gniazdach w roślinności zimozielonej.
Pandy czerwone po przebudzeniu lub jedzeniu podejmują kilka ciekawych zachowań. Między innymi liżą całe ciało i kończyny, myją pyszczek łapą. Rozciągają też, lub pocierają plecy i brzuch o jakieś nieruchome przedmioty, jak np. pnie drzew lub skały. Mają też swoją komunikację i percepcję. Wykazują przy tym kilka wizualnych przejawów podczas interakcji wewnątrzgatunkowych. Jest to wyginanie ogona i pleców, czy powolne unoszenie i opuszczanie głowy podczas wydawania sapania o niskiej intensywności.

Rozmnażanie

Okres godowy pandki przypada na wczesną zimę. Pełną dojrzałość rozrodczą osiąga w wieku 2–3 lat. Pandki budują gniazda z materiału roślinnego. Ciąża trwa od 90 do 150 dni. Potem na świat przychodzi od 1 do 5 młodych. M.in. z powodu wolnego tempa rozmnażania i dużej śmiertelności młodych pandka jest obecnie gatunkiem zagrożonym. Średnia długość życia pandki to 8–10 lat. Pojedyncze osobniki hodowane w niewoli osiągają wiek 14 lat. W naturalnym środowisku polują na nie m.in. lamparty. Młode pandy rude pozostają w swoich gniazdach wraz z matką przez ok. 90 dni. Pierwszą wycieczkę poza gniazdo robią nocą. Wielkość dorosłych osiągają po ok. 12 miesiącach, a dojrzałość płciową po ok. 18 mies. Młode i matka mają bliski związek, dopóki młode nie staną się agresywne. Ma to miejsce na początku następnego sezonu lęgowego.

Pandki rude – zagrożony gatunek

Zagrożenia pandek

Obecnie pandy rude są uważane za gatunek mocno zagrożony. Są bowiem ofiarami wylesiania, uprzemysłowienia, czy kłusownictwa. Ich naturalna przestrzeń kurczy się. Coraz więcej lasów jest bowiem niszczonych przez wyręby oraz rozprzestrzenianie się rolnictwa i zabudowy. Wylesianie eliminuje miejsca lęgowe i źródła pożywienia. Izoluje też populacje na małe fragmenty oddzielone niegościnnymi terenami. Pandom czerwonym zagraża też inna działalność człowieka, jak np. zanieczyszczenie środowiska.

Kłusownictwo

Gatunek jest też okazjonalnym celem polowań na zwierzynę łowną. Ginie też w pułapkach zastawianych na inne zwierzęta, np. na jelenie piżmowe. Pandy czerwone są również wypierane przez lokalne zwierzęta hodowlane. Rosnące populacje ludzkie w Azji oraz rosnące zapotrzebowanie na ziemię i drewno to jednak zagrożenie największe. Pandy rude są jednak chronione wedle załącznika II do Konwencji o międzynarodowym handlu gatunkami zagrożonymi i zagrożonymi wyginięciem. W 1988 r. zostały też uznane za zagrożone wyginięciem.

Pandki rude w domach

Pandka ruda w domu to nieosiągalne marzenie także z innego powodu. Gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną. Od 2008 roku pandka ruda jest uważana za gatunek zagrożony wyginięciem. Jej populację oszacowano na mniej niż 10 tys. osobników. Pandka znajduje się na IUCN Red List (Czerwonej Liście Gatunków Zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody) oraz w I Załączniku Konwencji Waszyngtońskiej. W Chinach pandka ruda jest zabijana m.in. z powodu jej pięknego futra. Z ogonów tych zwierząt robione są kapelusze. W Nepalu i Indiach jest też chwytana i trzymana jako zwierzę domowe. Pandce zagraża także wylesianie i konkurencja ze strony zwierząt udomowionych.

Pandki w popkulturze

W odróżnieniu od pandy wielkiej, pandka ruda nie jest tak znana. Jej wizerunek rzadziej widoczny jest w mediach. Nie jest też tak często wykorzystywana przez popkulturę. Pandką rudą był m.in. mistrz Shifu w filmach z serii „Kung Fu Panda”. Główną rolę pandka ruda odegrała w filmie Pixar Animation Studios „To nie wypanda” („Turning Red”). Film z 2022 r. opowiada o trzynastoletniej Kanadyjce chińskiego pochodzenia, Mei Lee. Jest ona przykładną uczennicą, zmagającą się z okresem dojrzewania i nadopiekuńczą matką. W pewnym momencie dziewczynka przechodzi magiczną przemianę. Za każdym razem, kiedy odczuwa silne emocje, zamienia się w wielką pandkę rudą. Mei musi zmagać się z tą przypadłością, która jest efektem rodzinnej historii.

---

Źródła:

1. 12 Ciekawostek o Pandzie Czerwonej, „Podróż Trwa” [29.10.2023].
2. Panda Ruda, „Zwierzęta Informacje” [29.10.2023].
3. Pandka ruda – panda mała zagrożona wyginięciem, „Zwierzaki” [29.10.2023].
4. Pandka ruda, panda mała, panda czerwona, „National Geographic” [29.10.2023].

---

Oprac. Hugo Burdajewicz, Kraków 2023, CC BY 4.0 Attribution 4.0 International