Okoń pospolity – gatunek drapieżnej ryby z rodziny okoniowatych [MK]

Okoń pospolity to gatunek, który doceniają przede wszystkim miłośnicy metody spinningowej. Okoń jest drapieżnikiem, które zamieszkuje słodkie wody praktycznie całej Europy. Co ciekawe gatunek ten został aklimatyzowany nawet w Australii.

Występowanie

Europa z wyjątkiem: Półwyspu Iberyjskiego, Północnej Szkocji, Zachodniej Skandynawii, Południowych i Środkowych Włoch, Zachodniej części Bałkanów oraz Azja aż do Kołymy. Aklimatyzowany m.in. na Irlandii i w Australii. Występuje w wodach do 1000 m n.p.m., zarówno w płynących jak i stojących a także w słonawych wodach przybrzeżnych w estuarium rzek. Młodsze osobniki często tworzą ławice, starsze żyją w niewielkich grupach bądź samotnie.

Łowiska

Stawy wyrobiska, rzeki górskie, rzeki średnie nizinne, rzeki wielkie nizinne. Lekko słonawe płytkie wody Bałtyku, jeziora, zbiorniki zaporowe, starorzecza.

Opis zewnętrzny

Osiąga do 60 cm długości standardowej i masę ciała do 4,8 kg. Ciało wysokie, bocznie spłaszczone. Łuski małe, ktenoidalne, mocno osadzone w skórze. Pokrywy skrzelowe zakończone ostrymi kolcami, a ich górna krawędź jest ząbkowana. Otwór gębowy duży, przedni, tylna krawędź szczęki sięga do oka.

Kolor

• Grzbiet ciemnoszary do oliwkowo-zielonkawego, boki jaśniejsze.
• Na grzbiecie i bokach 5–9 poprzecznych, ciemnych smug, brzuch biały lub wchodzący w czerwonawy kolor o srebrzystym połysku.
• Pierwsza płetwa grzbietowa szara z ciemną plamą w tylnej części, druga płetwa zielonkawo-szara, lekko przezroczysta, płetwy piersiowe żółtawoszare, pozostałe płetwy jaskrawoczerwone.
• Ubarwienie zmienne w zależności od miejsca przebywania, osobniki żyjące w płytkich prześwietlonych wodach są bardziej jaskrawo ubarwione od tych żyjących w ciemnych, głębokich wodach.
• Samce są jaskrawiej ubarwione.

Odżywianie

Żeruje głównie o wschodzie i zachodzie słońca nie unikając innych pór dnia. Jednym z głównych pokarmów są skorupiaki z rzędu Calanoida Eudiaptomus gracilis . Narybek żywi się planktonem, później ikrą innych ryb (zwłaszcza karpiowatych). Dorosłe osobniki zjadają głównie ryby, np. płocie oraz większe bezkręgowce, np. raki.

Rozród

Trze się od marca do czerwca na płyciznach. Samica składa od 12 000 do 300 000 ziaren ikry o średnicy 2–2,5 mm, która jest przyklejana do kamieni, zanurzonych gałęzi, roślin wodnych itp. w postaci długich wstęg. Wylęg po 14–21 dniach. Świeżo wylęgłe larwy mierzą 3–6 mm i posiadają jajowatego kształtu woreczek żółtkowy zawierający kroplę tłuszczu, która umożliwia im unoszenie się na wodzie.

Znaczenie gospodarcze

Nie posiada większego znaczenia gospodarczego, chociaż jego mięso, delikatne i smaczne, jest cenione przez smakoszy. Tym nie mniej są akweny, na których gatunek ten stanowi znaczącą część sumarycznej masy połowów. Np. z Jeziora Genewskiego (łącznie po stronach szwajcarskiej i francuskiej) w latach 1986-1994 pozyskiwano rocznie średnio 403 tony tej ryby, z czego ok. 35 ton stanowiły połowy wędkowe. Pozostała część przypadała na ok. 150 rybaków zawodowych łowiących siecią i stanowiła blisko połowę masy wszystkich złowionych przez nich w tym jeziorze ryb. Generalnie łowione są osobniki nieprzekraczające zwykle 20 cm długości. W wielu restauracjach u brzegów jezior Genewskiego i Bourget jedną ze specjalności są panierowane, smażone filety z okonia (fr. filets de perches). Okoń bardzo chętnie łowiony jest przez wędkarzy na spinning, spod lodu, oraz na żywą i martwą rybę, a także na spławik, grunt i na muchę.

Ochrona

W Polsce podlega ochronie od 2011 r. Wymiar ochronny – 15 cm.

W niektórych okręgach Polskiego Związku Wędkarskiego może być wprowadzony większy wymiar ochronny, np. lubelskim oraz Okręgu Nadnoteckim 18 cm (2010 rok), a w 2011 r. w radomskim, skierniewickim (18 cm) i w Jeziorsku.

Rekord Polski wagowy: 2,69 kg o długości 50 cm złowiony w ciepłym kanale w Gryfinie.

Metody połowu

Tarło okonia trwa od marca do czerwca na płyciznach. Samica składa od 12 000 do 300 000 ziaren ikry, które składane są na kamieniach, roślinach wodnych. Natomiast wylęg następuje po około 2-3 tygodniach. Najlepszym sprzętem służącym do połowu tychże ryb są: haczyk nr 10, wędzisko typu feeder oraz żyłka 0,25 mm. Wędkarze optujący za metodą spławikową powinny zaopatrzyć się w spławik o wyporności 5 g. Wymiar ochronny tej ryby wynosi 15 cm.

Dla wędkarzy

Okoń atakuje zarówno naturalne, jak i sztuczne przynęty. Według wędkarzy najlepszymi przynętami są zdecydowanie czerwone i białe robaki, a także dżdżownice ziemne. Najpopularniejszą techniką łowienia okoni jest jednak spinning. Okonia można łowić zarówno klasyczną odmianą tej metody – lekkim spinningiem (np. wędzisko o długości 2.40 metra i ciężarze wyrzutu 1-7 gram, kołowrotek 2000 z plecionką 0,06 mm), jak i na boczny trok lub metodą Drop Shot. Na ten gatunek sprawdza się zarówno przynęty miękkie – twistery (z pojedynczym, z podwójnym lub porozcinanym ogonkiem) i rippery jak i przynęty twarde – obrotówki, niewielkie wahadłówki, a nawet woblery. Okoń przeważnie jest bardzo wybredną rybą, dlatego nie ma złotego środka jeśli chodzie o zastosowanie przynęty. Warto więc kombinować nad wodą, nie tylko z kolorami przynęt, ale też z ich wielkością. W letnich porach roku, szczególnie w miejscach o bujnej roślinności dobrze poradzą sobie obrotówki. Jeśli chodzi o zanęty, to z reguły w połowie okoni się ich nie stosuje.

Ciekawostka

Okoń europejski zapada w nocy w swego rodzaju „stan głębokiego snu”. W tym czasie przebywa przy dnie zbiornika opierając się o dno płetwami brzusznymi i płetwą ogonową. Na ten okres „zwija” swoją płetwę grzbietową. Sen ten jest na tyle głęboki, że nie wytrąci i nie wystraszy z niego nawet jasny snop światła. Po obudzeniu, które trwa przez kilka minut ponownie rozkłada płetwę grzbietową.

---

Kamila Misiuda, Kraków 2023, CC BY 4.0 Attribution 4.0 International

---

Okoń pospolity \”Wikipedia\” [2023.10.30]

Okoń pospolity \”Fishster\” [2023.10.30]

Okoń \”Angloo\” [2023.10.30]