Babka piaskowa – najmniejsza ryba w Polsce [NG]

Ryba morska z rodziny babkowatych podlegająca ścisłej ochronie gatunkowej.  Jej średnia długość życia wynosi maksymalnie dwa lata. Wpisana do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt.

Charakterystyka babki piaskowej

Jak wygląda babka piaskowa?

Babka piaskowa posiada dwie płetwy grzbietowe z wąską szczeliną miedzy nimi, która ma od 6 do 8 grzbietów i tylną szczelinę od 8 do 11 grzbietów miękkich promieni. Obie płetwy brzuszne są połączone. Linia boczna posiada około 40-50 łusek, a płetwa jest delikatnie zaokrąglona.

U samców widoczny jest wyraźny ciemny punkt na przedniej płetwie grzbietowej i plamki u podstawy płetwy ogonowej, zaś u samic są to barwy jasnoszare i piaskowo-brązowe. Ryba mnoży się składając ikrę wewnątrz muszli lub na kamieniach. Dojrzałość płciową osiąga w wieku 7 miesięcy.

Osiąga 24,6 cm długości. Wzdłuż linii bocznej 49–58 łusek, 31–34 kręgi. W płetwie grzbietowej 7–8 twardych i 12–17 miękkich promieni, w płetwie odbytowej 1 twardy i 9–14 miękkich promieni. W płetwach piersiowych 17–20 promieni. Trze się od IV do IX. Jajorodna, ikrę składa na dnie. Samce opiekują się ikrą i wylęgiem. Żyje maksymalnie do 4 lat. Ryba aktualnie uznana za gatunek inwazyjny. Obecność tego gatunku jest niekorzystna w Morzu Bałtyckim ze względu na jego dietę. Mianowicie babka żywi się pewnym gatunkiem omułka (Mytilus trossulus), w którego ciele akumulują się duże ilości soli metali ciężkich. Do tej pory małż ten nie był zjadany przez inne organizmy. Zjadanie przez babkę przyczynia się do powtórnego obiegu w środowisku metali ciężkich skumulowanych w ciałach omułka.

W porze godowej niektóre samce są gładkie i przyjmują czarną postać –

co nie raz myli wędkarzy z babką czarną

( całkowicie pod ochroną ), a jest ich 5 gatunków:

• Babka czarna – dorastająca do 18 centymetrów;
• Babka piaskowa – dorastająca do 3.5 centymetrów;
• Babka mała , babka szczupła i babka czarnoplamka
• Babka-berga—rośnie do 3 centymetrów ,
• a największa babka żabia, dorasta nawet do 35 centymetrów.

Co je babka piaskowa?

Babka piaskowa żywi się bezkręgowcami (mięczaki, skorupiaki, owady, pajęczaki) oraz mejobentosem, czyli zespołem organizmów zwierzęcych związanych z dnem wody (są to m.in. nicenie, wirki, małżoraki itp.).

Występowanie i rozmnażanie babki piaskowej

Europa – ujścia rzek oraz wody słonawe wzdłuż niemal całej linii brzegowej Europy z wyjątkiem północnej Skandynawii oraz większości przyległych obszarów do Morza Bałtyckiego (W Bałtyku występuje jedynie na wodach duńskich, przy Południowej Szwecji, na wybrzeżu państwa niemieckiego oraz w Zalewie Szczecińskim.

Z dotychczasowych informacji wynika, że w Polsce gatunek ten występuje w wodach Nadmorskiego Parku Krajobrazowego – w morskiej strefie, oraz w rzekach i przymorskich jeziorach (Gardno, Łebsko) Słowińskiego Parku Narodowego. Występuje też w wodach morskich i estuarium Odry w obrębie Wolińskiego Parku Narodowego. Wymienione akweny wytypowano do sytemu ochrony Natura 2000. Gatunek ten jest też obecny w morskich i zalewowych wodach przyległych do Parku Krajobrazowego Mierzei Wiślanej. Według Aladina i in. (2001)  Babka  po raz pierwszy wydostała się poza naturalny zasięg zoogeograficznego występowania w połowie lat 50. XX wieku, kiedy to przypadkowo wraz innym narybkiem zarybiono nią  Jezioro Aralski, gdzie najprawdopodobniej w latach 80. wyginął na skutek silnego wzrostu zasolenia wód (Petr i in. 2004). Niewykluczone jednak, że gatunek przetrwał w wyższych odcinkach rzek uchodzących do tego zbiornika.

Typy środowiska występowania babki piaskowej

Zamieszkuje obszary słodkowodne. Żyje w regionach z dużą ilością roślinności. Zamieszkują płytkie (mniej niż 5 metrów głębokości), wolno poruszające się wody przybrzeżne. Babka tworzy gniazda pod skałami i kłodami. Agresywnie broni ich. Obecnie gatunek nie rozprzestrzenia się gwałtownie, jednak nadal, może stanowić zagrożenie dla rodzimych gatunków ryb. Rozszerzanie zasięgu tego gatunku obserwowano wcześniej w Dnieprze, gdzie do 1970 roku występował jedynie w jego dolnym biegu. Około roku 1985 zasiedlił Zbiornik Kijowski (Ukraina), a następnie w 2007 odnotowano jego obecność na Białorusi w górnym i środkowym biegu Prypeci.

Jak przebiega rozmnażanie babki piaskowej?

Tarło odbywa się latem w płytkich wodach. W tym czasie u samców pojawia się ciemnoniebieska plama w tylnej części płetwy grzbietowej a płetwa odbytowa, pokrywy skrzelowe i gardło stają się czarne. Podobnie jak u babki małej ikra składana jest do pustych muszli. Samce pilnują ikry, dopóki larwy nie osiągną ok. 3 mm długości.

Okres rozrodczy trwa od lutego do września. Samiec pilnuje jej przez 9 dni od złożenia. Dojrzałość płciową babki piaskowe uzyskują po 7 miesiącach do roku, zaś długość życia wynosi 1,6–2 lat.

Jak zachowuje się babka piaskowa?

Spokojna i ciekawska ryba prowadząca przydenny tryb życia. Agresywna i terytorialna tylko w odniesieniu do innych babkowatych oraz ryb swojego gatunku. Młode osobniki w naturze gromadzą się wspólnie i żyją w stadzie. Dorosłe osobniki są terytorialne, obierają własny kawałek terenu na dnie, dzień spędzają zwykle zagrzebane lekko w piasku.

Babka piaskowa w akwarium

Babki morskie są doskonałymi mieszkańcami akwarium, bo nie dość, że sprzątają dno, to jeszcze nie są najtrudniejsze w utrzymaniu. Oczywiście wiele zależy od gatunku. Dla poczatkujących na pewno sprawdzi się babka neonowa, która jest towarzyską i piękną rybą.

Kiedy trzymamy w akwarium babki, musimy trzymać je z daleka od korali i innych zwierząt, którym mogłyby zaszkodzić intensywnym kopaniem. Nie każde stworzenie ma możliwość otrząsnąć się i niekiedy zasypanie podłożem może doprowadzić do jego śmierci.

Babki morskie są też znane z dzielenia swojego domu z krewetkami. Kiedy słabo widząca krewetka jest odpowiedzialna za organizację wnętrza, czujna ryba babka pilnuje, czy nie zbliża się zagrożenie. W razie kłopotów czmycha do jamki i tym sygnalizuje krewetce, że pora podjąć ewakuację w głębsze partie jamki.

---

Źródła:
https://rybyswiata.pl/babka-piaskowa-ryba/#gref
https://fajnyzwierzak.pl/akwarystyka/ryba-babka-wystepowanie-opis-zdjecia-ciekawostki/
https://www.zpw.pl/encyclopedia/polskie-babki-fakty-i-mity-dotyczace-gatunku-gobiidae/

---

Natalia Galas CC By 4.0 International, 2023