Puma płowa (Puma concolor)- opis i środowisko występowania [DT]

Puma płowa, puma kostarykańska, puma, kuguar (Puma concolor) – gatunek drapieżnego ssaka z podrodziny kotów (Felinae) w obrębie rodziny kotowatych (Felidae), zamieszkujący Amerykę od Kanady po Patagonię (choć w wielu regionach została wytępiona). Puma płowa jest największym przedstawicielem małych kotów oraz piątym co do wielkości kotowatym świata (po tygrysie, lwie, jaguarze i lamparcie).

Puma płowa – wygląd

Duży kot o stosunkowo małej głowie, smukłym i gibkim tułowiu. Przednie łapy mają po pięć, zaś tylne po cztery palce. Futro krótkie, miękkie, jednolicie żółtobrunatne (choć w zależności od biotopu spotyka się osobniki ubarwione od szarosrebrnych po czarne). Samce większe od samic, lecz większe zróżnicowanie spotyka się między podgatunkami. Młode pokryte są cętkami, a na ogonie mają czarne pierścienie. Długość ciała (bez ogona) 86–155 cm, długość ogona 60–97 cm; masa ciała samic 34–48 kg, samców 53–72 kg (wyjątkowo do 120 kg).

Tryb życia

Poluje w pojedynkę, atakując ofiary z zaskoczenia. Na ogół pozostaje w ukryciu do momentu, aż ofiara podejdzie dostatecznie blisko, a następnie powala ją gwałtownym skokiem i zabija ugryzieniem w szyję. Jest samotnikiem, każdy osobnik trzyma się obszaru swojego terytorium, które ma powierzchnię nawet 300 km2. Zaznacza je moczem, kałem, wydzieliną gruczołu odbytowego, zadrapaniami na drzewach. Rozmnaża się przez cały rok, najczęściej na przełomie zimy i wiosny. Ciąża trwa ok. 90 dni. Samica rodzi 1-4 młodych w wybranej kryjówce (jaskinia, szczelina skalna, gęste zarośla). Młode rodzą się ślepe, samica opiekuje się nimi przez 2 lata, nie dopuszczając samca w pobliże gniazda. Małe mają na futrze cętki, które zanikają w czasie dojrzewania.

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1771 roku szwedzki przyrodnik Karol Linneusz nadając mu nazwę Felis concolor. Holotyp pochodził z regiony Kajenny, w Gujanie Francuskiej. Jedyny żyjący przedstawiciel rodzaju puma.

Podgatunek

Tradycyjnie wyróżniano ponad 30 podgatunków, jednak ostatnie analizy sekwencji genów mitochondrialnych sugerują, że Puma concolor z Ameryki Północnej wywodzi się od niewielkiej grupy wyjściowej około 10 000 lat temu, a zróżnicowanie genomowe jest wystarczające, by utrzymać dwa podgatunki na półkuli zachodniej

Podrodzina

Puma płowa jest największym przedstawicielem małych kotów oraz piątym co do wielkości kotowatym świata (po tygrysie, lwie, jaguarze i lamparcie). Jego masa jest charakterystyczna dla podrodziny panter (Pantherinae), jednak jest bliżej spokrewniony z podrodziną kotów (Felinae). Podrodzina kotów ewoluowała w Azji 11 milionów lat temu. Przeprowadzone badania nad taksonomią kotów na szczątkach tylko częściowo wyjaśniają ich pochodzenie. Dużo wyjaśniło badanie DNA, a ponieważ w zapisie kopalnym koty te są słabo reprezentowane, jest to satysfakcjonujący wynik.

Hybrydy

Pumapard jest mieszanką pumy i lamparta. Trzy mioty pumapardów zostały wyhodowane w późnych latach 90. XIX wieku i na początku XX wieku przez Carla Hagenbecka w jego parku zoologicznym w Hamburgu.

Większość zwierząt nie osiągnęła dojrzałości. Jeden został sprowadzony w 1898 do berlińskiego zoo. Uzyskiwano je również w późniejszych latach na całym świecie. Pumapard jest zbudowany podobnie do pumy, posiada jednak krótsze kończyny. Sierść zróżnicowana, z brązowymi cętkami.

Wygląd zależy od płci i gatunku rodziców. Mają skłonność do karłowatości.

Ekologia

Pożywienie

Głównie ssaki. Małe ofiary zjada natychmiast, podczas gdy pozostałości większych zdobyczy chowa maskując je częściami roślin. Do schowanego mięsa powraca tylko wówczas, gdy nic nie upoluje, nieświeżego mięsa nie je. Istnieją udokumentowane przypadki ataku na człowieka, niektóre ze skutkiem śmiertelnym.

Rozród

Gniazdo znajduje się w jaskini, szczelinie skalnej, wykrocie lub w zaroślach. Po ciąży trwającej 90-96 dni samica rodzi do czterech nagich i ślepych kociąt. Młode usamodzielniają się w 2. roku życia.

Inne informacje

Długość życia dochodzi do 12 lat. Wielkość terytorium nie jest dokładnie znana, osiąga obszar rzędu kilkuset km². Terytorium samic jest dwukrotnie mniejsze niż samców.

Niebezpieczeństwo

Wielu osobom wydaje się, że dzikie zwierzę można samodzielnie oswoić i traktować jak członka rodziny, tymczasem to skrajnie niebezpieczne – dla właściciela, jego otoczenia i samego zwierzęcia. Puma (Puma concolor) jest gatunkiem dzikim, a nie udomowionym. Nie bez przyczyny została umieszczona w kategorii I zwierząt niebezpiecznych. Miejsce dzikich zwierząt jest w przyrodzie, tam gdzie urodzili się ich przodkowie. Nawet najlepsze warunki hodowli nie mogą równać się z naturalnym środowiskiem – miejscem gdzie taki gatunek żyje, poluje i realizuje wszystkie swoje potrzeby.

Występowanie

Puma płowa występuje w Ameryce zamieszkując w zależności od podgatunku:

• P. concolor concolor – Ameryka Południowa, prawdopodobnie z wyłączeniem zachodniej części Andów na północy.
• P. concolor cougar – puma wschodnia – zachodnia Ameryka Północna od południowo-zachodniej Kanady przez zachodnie Stany Zjednoczone do Ameryki Środkowej i izolowana populacja w południowej Florydzie; być może północna Ameryka Południowa na zachód od Andów.

Ciekawostki

• Jest największym przedstawicielem małych kotów oraz piątym kotowatym świata pod względem wielkości, zaraz po tygrysie, lwie, jaguarze i lamparcie. Jest również największym kotem w Północnej Ameryce. Wielkość osobników różni się w zależności od miejsca występowania. Najmniejsze pumy żyją w tropikach.
• Jest to zwierzę na tyle silne, że potrafi przenieść zdobycz o masie ciała trzykrotnie większej niż jego własna. Na krótkich dystansach rozwija prędkość do 72 km/h. Potrafi również pływać, ale woli unikać wody.
• Jest największym kotem, który potrafi miauczeć. Poza tym potrafi również syczeć, ćwierkać i warczeć. Ne umie ryczeć, tak jak to robią wielkie koty

---

Źródła:

1. Puma płowa, \”Wikipedia\”, [11.10.2023].
2. A. Kepel, Tygrys, pantera, puma – to nie są zwierzęta domowe, \”WWF Polska\”,[02.09.2016].
3.  (Puma concor) Puma płowa, \”ZOO Wojciechów\”, [06.08.2019].

---

 

Oprac. Diana Talaska, Kraków 2023, CC BY 4.0 Attribution 4.0 International