Koliber – najmniejszy, najszybszy i najpiękniejszy ptak świata [SC]

Koliber (Trochilidae) – nie mają receptorów do rozpoznawania słodyczy, a doskonale ją rozpoznają. Ich dziób nie nadaje się do łapania owadów, a świetnie je nim łapią. Ich kości nie pozwalają obracać skrzydeł, a obracają je jak żaden inny ptak.

Środowisko

Wszystkie współczesne kolibry występują na terenie Nowego Świata. Spotkać je można w Ameryce Południowej, Środkowej i w ciepłych rejonach Ameryki Północnej. Największa liczba gatunków zamieszkuje subtropikalną strefę wschodnich stoków Andów.

Cechy kolibrów

• ptaki o długości 6-22cm i masie 2-20g
• mają bardzo krótkie nogi o czterech palcach
• cechuje je bardzo szybki metabolizm, niektóre gatunki muszą w ciągu doby zjeść pokarm przewyższający dwukrotnie masę ich ciała
• serce bije średnio 500-600 razy na minutę
• samce zazwyczaj są nieco większe od samic
• zazwyczaj wyraźny dymorfizm płciowy
• potrafią unieść się pionowo, wykonać zawis, a także latać na boki i do tyłu

Najmniejszy koliber występujący na ziemi to koliber hawański. Jego waga wynosi ok. 1,8 grama, długość ciała ok. 5,4cm, a rozpiętość skrzydeł ok. 7,5cm. Występuje na Kubie, stąd jego nazwa hawańczyk.

Reprodukcja kolibrów

Samce mają tendencję do bycia dość agresywnymi i terytorialnymi, więc kiedy wracają z migracji, konkurują z innymi o ustalenie swoich granic. Zazwyczaj samiec powraca jeden lub dwa tygodnie przed samicą na teren lęgowy, by zagarnąć najlepsze miejsce i najwięcej zasobów.

Zaloty i gody

Kiedy samica wraca z wiosennej wędrówki, rozpoczyna się okres godowy. Podczas zalotów samiec wykonuje efektowne i energiczne zaloty składające się z lotów wznoszących i opadających w kształcie litery U, podczas których prezentuje swoje upierzenie. Dodatkowo, aby przyciągnąć uwagę potencjalnego partnera, wokalizuje i trzepocze skrzydłami tak szybko jak to możliwe.

Samica opiera swój wybór na dwóch głównych aspektach: cechach samca i terytorium, które posiada. Bezpieczne zaopatrzenie w pokarm jest dla samicy bardzo ważne (od tego zależy życie jej i jej potomstwa), więc traktuje ten aspekt poważnie.

Ptaki te mają kojarzenie poligamiczne, więc samiec zazwyczaj ma kilka partnerów reprodukcyjnych. Z tego powodu większość lęgów i budowy gniazd jest wykonywana przez samicę, co wyjaśnia, dlaczego jest ona tak selektywna w wyborze partnera.

Budowa gniazda

Kolibry to organizmy jajorodne, które wykorzystują gniazda do wylęgania jaj. Konstrukcje te mają różne wymiary w zależności od gatunku, chociaż większość z nich jest tak mała, jak piłka golfowa. Do jego produkcji samice wykorzystują gałęzie, liście, pajęczyny, porosty i mchy. Podobnie wybierają swoją lokalizację – blisko ziemi lub wysoko na drzewach.

Składanie jaj, inkubacja i chów

Liczba jaj, jakie może złożyć koliber, różni się w zależności od gatunku, ale średnia wynosi 2 jaja na gniazdo. Z kolei czas inkubacji wynosi od 18 do 20 dni, podczas których samica pozostaje w gnieździe tak długo, jak to możliwe.

Młode kolibry wykluwają się z jaj pod koniec inkubacji i właśnie w tym czasie matka zaczyna karmić je nektarem i owadami. Podobnie jak u innych ptaków, samice żywią swoje pisklęta przez regurgitację.

Młode pozostają w gnieździe podczas gdy ich pióra rosną i są zdolne do lotu, co może trwać około 3 tygodni. Gdy tylko nauczą się latać, pisklęta zaczynają szukać własnego pożywienia i zaczynają usamodzielniać się. Aby nie umarły z głodu, matka może kontynuować karmienie ich podczas pierwszych dni poza gniazdem.

Cykl życiowy dorosłego kolibra i jego przetrwanie

Po uzyskaniu niezależności dorosłe osobniki opuszczają swoje gniazdo i nigdy nie wracają. Pierwszy rok życia kolibrów jest zwykle najtrudniejszy w ich życiu, ponieważ spotykają się z innymi dużymi i silnymi osobnikami. Mimo to po opuszczeniu gniazda prawdopodobieństwo tego, że umrą jest dość niskie, ponieważ większość zgonów następuje podczas inkubacji.

Podczas cyklu życiowego kolibra organizm ten musi unikać szeregu niebezpieczeństw, które powodują jego śmierć w pierwszych miesiącach życia. Z tego powodu często wspomina się, że większość okazów umiera przed ukończeniem pierwszego roku życia. Jednak średni czas życia kolibra może osiągnąć 6 lub 7 lat.

Pożywienie kolibrów

Pokarmem kolibrów jest nektar kwiatów oraz drobne bezkręgowce, np. owady. Kolibry pobierają nektar swoimi długimi językami. Kształt i długość dzioba poszczególnych gatunków dostosowane są do kształtu kwiatów, których nektarem się odżywiają.

Ciekawostki

1. Maksymalna prędkość lotu kolibra do przodu to 30 mil na godzinę. Ptaki te mogą osiągnąć do 60 mil na godzinę podczas lotu w dół.
2. Koliber może przemieszczać się na odległość ponad 800km bez przerwy.
3. Skrzydła kolibra mogą machać od 50 do 200 razy na sekundę w zależności od kierunku ich lotu, celu lotu i warunków powietrza.
4. W przeciwieństwie do większości migrujących zwierząt, kolibry mogą migrować samotnie.
5. Koliberek rubinowy leci bez przerwy 500 mil przez Zatokę Meksykańską zarówno podczas swoich wiosennych jak i jesiennych migracji.
6. Przed migracją koliber gromadzi warstwę tłuszczu równą połowie jego masy ciała, aby powoli wykorzystać to źródło energii podczas lotu.
7. Największym przedstawicielem gatunku jest gigancik, który osiąga wielkość do 23cm.
8. Kolibry mają tylko do 1000 do 1500 piór, czyli najmniejszą liczbę piór ze wszystkich gatunków ptaków na świecie.
9. W piórach kolibrów występują jedynie dwa barwniki – czarny i brązowy. Barwny wygląd zawdzięczają piórom mającym możliwość rozszczepiania światła na barwy podstawowe.
10. Mimo niewielkich rozmiarów kolibry są jednym z najbardziej agresywnych i terytorialnych gatunków ptaków. Regularnie atakują sójki, wrony, a nawet jastrzębie.

---

Źródła:

1. Koliber, ptak który zadziwia i zachwyca, \”Polityka\” [2023.10.26]
2. Kolibry, \”Kakadu\” [2023.10.26]
3. Kolibrowate, \”Wikipedia\” [2023.10.26]
4. Kolibry – najmniejsze ptaki świata, \”Zoo-mar\” [2023.10.26]
5. Cykl życia kolibra, \”My animals\” [2023.10.26]
6. Koliber – 36 faktów i ciekawostek, \”Ameryka po polsku\” [2023.10.26]
7. Ciekawostki o kolibrach, \”Ciekawostki\” [2023.10.26]
   

   ---

   Sandra Cichy, CC By 4.0 International, 2023