Ognica pstra – niezwykle agresywna i trująca ryba morska [EGS]

Ognica pstra (Pterois volitans) jest najpopularniejszym gatunkiem skrzydlic trzymanym w domowych akwariach morskich. Nie sprawia problemów w hodowli, ponieważ jest odporna na choroby i zmiany jakości wody. W akwariach powinno się umieszczać młode osobniki, które będą się łatwo aklimatyzować.

Charakterystyka

Ryby te mają bardzo niecodzienny wygląd, który bardziej przypomina:

• owada,
• motyla
• czy nawet smoka.

Ciało Ognicy pstrej jest bocznie spłaszczone a promienie płetw piersiowych, a także pierwszej płetwy grzbietowej są połączone ze sobą tylko przy ciele ryby i mogą osiągać długość taką samą jak ona. Ciało jest jaskrawe z pręgami (także na płetwach), które charakteryzują się kolorami białym, brązowawym (lub czerwonym) i czarnym. W ten sposób ryba przystosowuje się do otoczenia. Kolorystyka ma ostrzegać jej wrogów o tym, że Ognica jest rybą, która posiada jad. Głowa ryby zajmuje około 1/3 długości całego ciała.

Występowanie

Ognice pstre są szeroko rozpowszechnione wśród raf:

1. Oceanu Indyjskiego,
2. Morza Czerwonego,
3. wschodniego Pacyfiku
4. Zatoki Perskiej.

Ognica pstra została również zawleczona do Atlantyku na rafy w okolicach Florydy i Kuby, gdzie na wolność wypuszczali je nieodpowiedzialni akwaryści amerykańscy. Ryby te są w zachodnim Atlantyku gatunkiem inwazyjnym, z uwagi na bardzo szybki rozród i brak naturalnych wrogów. W tych akwenach nawet rekiny i mureny ich unikają. W tamtym rejonie można je bez problemów i żadnych ograniczeń odławiać.

Rozmnażanie

Ognice z natury są samotnikami łączącymi się w grupy jedynie na czas tarła. W tym szczególnym przypadku jeden samiec gromadzi się z kilkoma samicami, tworząc grupy od 3 do 8 ryb.

Zaloty rozpoczynają się tuż przed zmrokiem i zawsze inicjowane są przez samców. Podczas rozmnażania różnice między płciami stają się wyraźniejsze. Samce ciemnieją i mają bardziej jednolity kolor, natomiast samice stają się jaśniejsze. Dwanaście godzin po zapłodnieniu zarodek zaczyna się formować. Zaledwie 18 godzin po zapłodnieniu głowa i oczy stają się umiarkowanie rozwinięte. Po 36 godzinach od zapłodnienia wylęgają się larwy. Cztery dni po poczęciu larwy są już dobrymi pływakami i mogą zacząć żerować na małych orzęskach.

Pokarm

Większość osobników spożywa tylko pokarm żywy, w postaci krewetek czy mniejszych ryb. Natomiast tylko niewielka część jest w stanie przyzwyczaić się do pokarmu mrożonego, z którego najlepszy wybór stanowią filety rybne i małe krewetki. W żadnym wypadku nie należy karmić czerwonym mięsem, gdyż układ trawienny Ognic pstrych nie jest przystosowany do tego typu pokarmu. Nie ma możliwości przyzwyczajenia tego gatunku do pobierania pokarmów suchych. Głodną rybę możemy poznać po jej aktywności, natomiast gdy już zaspokoi głód będzie odpoczywać w swoim ulubionym miejscu. 

Temperament

Podczas polowania na inne ryby, Ognice wbrew powszechnym opiniom nie używają kolców jadowych, tylko w całości pożerają swoje ofiary wielkim pyskiem, którego budowa umożliwia jego nienaturalnie duże rozwarcie.

Akwarium

Ognice pstre choć pływają bardzo majestatycznie i dostojnie są bardzo sprawnymi, szybkimi i groźnymi drapieżnikami. Nie muszą inwestować dużo energii, aby znaleźć posiłek. Można to zaobserwować podczas karmienia ich żywymi rybkami. Atak jest zawsze przeprowadzany błyskawicznie. Po wpuszczeniu do akwarium, np. młodego gupika (Poecilia reticulata) lub molinezji (Poecilia velifera), Ognica pstra zaatakuje go w trakcie kilku sekund, zaraz po tym jak tylko go dostrzeże.

Natura

Stają się w dzień nieaktywne i wyczekują w ukryciu do pory nocnej, kiedy to stają się bardziej ruchliwe i poszukują wtedy pokarmu. Koralowce czy ukwiały ich nie interesują, prawdopodobnie z uwagi na budowę ciała tych ryb. Dlatego też najczęściej Ognice są spotykane w okolicach raf, a rzadziej na samych rafach.

Szybując w górę po skale i koralowcu, skradają się na zdobycz. Poruszają się powoli w kierunku małej ryby, używając otwartych promieni piersiowych do osłony ruchu płetwy ogonowej. Ta osłona, wraz z tajemniczym ubarwieniem drapieżnika, zapobiega alarmowaniu ofiary. Ognica atakuje jednym szybkim ruchem, zasysając ofiarę do pyska. Atak ten jest tak szybki i płynny, że jeśli ofiara znajduje się w grupie ryb, inne osobniki mogą nawet nie zauważyć co się stało, a Ognica może dalej polować na nieświadomych członków grupy.

Hodowla

Akwarium

Ze względu na swój apetyt i rozmiar (według różnych źródeł od 30 do 38 cm) ryba ta nadaje się raczej do większych zbiorników powyżej 240 litrów. Ognice najlepiej hodować w akwarium jednogatunkowym, gdyż w akwarium wielogatunkowym będą polować na mniejsze ryby. Jednakże rybki trzymane z Ognicami są bezpieczne wówczas, gdy mają taki sam lub większy rozmiar, który uniemożliwia tym drapieżnikom zmieszczenie ich w swoich pyskach.

Najlepiej nabywać małe egzemplarze Ognic o wielkości 4-6 cm, które od młodości będą przyzwyczajane do obsady wielogatunkowej. Ponieważ tak, jak w przypadku skalarów, wówczas Ognice nie będą takich rybek kojarzyć z pokarmem. Wymagają stabilnego zbiornika z dużą ilością kryjówek pomiędzy kawałkami żywej skały.

Zagrożenie dla człowieka

Ze względu na jadowitość, w hodowli Ognicy pstrej należy zachować szczególną ostrożność. Mając takie stworzenie w swoim akwarium należy zapomnieć o wkładaniu do niego rąk, ponieważ ryby te posiadają kolce jadowe, które są przekształcone z promieni płetw. Są one bardzo niebezpieczne, również dla człowieka, gdyż zawierają bardzo silną toksynę.

Pierwszym symptomem niespodziewanego ataku jest charakterystyczne zachowanie ryby. Skrzydlica unosi płetwę grzbietową i spuszcza głowę w ten sposób, aby kolce były skierowane w stronę osoby podpływającej. Należy wtedy szybko oddalić się, ponieważ istnieje prawdopodobieństwo raptownego podpłynięcia Ognicy oraz wbicia jadowitych kolców w ciało przeciwnika.

Trucizna Ognicy powoduje u człowieka silny (\”ognisty\”) i długotrwały ból, a w przypadku wystąpienia reakcji alergicznej jest potencjalnie niebezpieczna dla życia człowieka.

---

Źródła:

1. Pterois volitans (skrzydlica pstra / ognica pstra), \”Tommy Aquario\” [2023.10.29]
2. Ognica pstra, \”Wikipedia\” [2023.10.29]
3. Ognica pstra Pterois volitans, \”Reefguard\” [2023.10.29]
4. Pterois volitans (ognica pstra), \”Sklep zoologiczny ZOO-MAR\” [2023.10.29]

---

Oprac. Emilia Sroczyńska, Kraków 2023, CC BY 4.0 Attribution 4.0 International