Delfin (łac. delphin) – najciekawsze informacje [ZJ]

Delfin – ogólne określenie wodnych ssaków z rzędu waleni, z rodzin Delphinidae (delfiny oceaniczne) i Platanistidae (delfiny słodkowodne), obejmujące średniej wielkości walenie charakteryzujące się wydłużonym pyskiem i obecnością melonu.
W ściślejszym ujęciu odnosi się ono też do rodzaju należącego do rodziny delfinowatych.

Może to wydawać się dziwne, ale delfiny już na długo przed zniszczeniem Ziemi wiedziały, że zostanie rozbita, i podejmowały wiele prób, by zwrócić uwagę ludzkości na grożące niebezpieczeństwo, lecz większość ich przekazów była błędnie interpretowana jako rozweselające próby trafienia głową w piłkę lub gwizdanie z prośbą o słodycze. – Douglas Adams, Autostopem przez galaktykę

Środowisko

Delfiny zamieszkują morza obu półkul i wiele rzek strefy równikowej. Często przebywają w gromadach (stadach) od kilku do kilkuset osobników, o wyraźnie zaznaczonej hierarchii. Odbywają dalekie wędrówki. Mają zdolność do echolokacji, a przynajmniej jeden gatunek (Sotali guianensis) także do elektrorecepcji. Porozumiewają się za pomocą dźwięków, określanych jako język delfinów.

Życie w stadzie

Delfiny żyją w gromadach (czasem w parach). Liczba osobników w grupie nie jest stała, niektóre osobniki opuszczają stado i przyłączają się do innego. Na miejscach bogatych w pożywienie gromady mogą łączyć się w stada liczące do tysiąca osobników. Często też z powodu małej ilości pożywienia na danym terytorium duże stada dzielą się na mniejsze.

Jak delfin śpi?

Delfin śpi, unosząc się w wodzie na głębokości około 50 cm, z jednym okiem otwartym. Oddycha wynurzając się co 30 sek. na powierzchnię, nie budząc się. Delfiny często polują ławicami. Czasami nawet polują z rekinami. Żywią się rybami, kalmarami i skorupiakami. Ich głównym naturalnym wrogiem jest orka. Ich duże rozmiary oznaczają, że mają lepszą ochronę przed zimnem mroźnych mórz.

Zmysły

Głównym zmysłem delfinów jest słuch. Słyszą dźwięki o częstotliwości do 153 kHz. Mogą odbierać sygnały stereofoniczne, dzięki czemu określają kierunek, z którego dochodzi dźwięk. Węch występuje u delfinów w postaci szczątkowej. Oczy przystosowane są do widzenia pod wodą i w powietrzu. Delfiny posiadają zdolność wydawania ultradźwięków i posługują się echolokacją, pozwala ona lokalizować nawet niewielkie obiekty zagrzebane w mule (fale dźwiękowe przechodzą przez ciała stałe), sondować głębokość, oceniać kierunek i porozumiewać się na duże odległości. Dźwięki powstające podczas wydmuchiwania powietrza przez nozdrza są skupione przez zbiornik tłuszczowy na czole (tzw. melon), który działa na zasadzie soczewki.

Delfiny są zwierzętami społecznymi

Według współczynnika encefalizacji inteligencja delfina wynosi 4–5 i jest wyższa niż u szympansa (dla porównania inteligencja według tego kryterium dla człowieka wynosi 7, a szympansa 2,5). Tresuje się je do sztuczek w delfinariach. Zdarza się, że pomagają innym delfinom, rannym lub chorym, a czasami nawet człowiekowi. W Indiach delfiny otrzymały prawny status „non-human person”, czyli osób pozaludzkich, co m.in. powoduje prawne sankcjonowanie ich prawa do wolności.

Taktyka w polowaniu

Delfiny potrafią stosować taktykę w polowaniu. Gromada okrąża ławicę i zacieśnia krąg, strasząc ryby wydawanymi świstami i wypuszczanymi pęcherzykami powietrza. Im mniejsza jest grupa, tym silniejsza hierarchia samców i samic. Pomiędzy członkami grupy powstają silne więzi. W obliczu zagrożenia słabsze osobniki są otaczane przez silniejsze i bronione. Zdarza się, że delfiny towarzyszą rannemu lub choremu osobnikowi, pomagając mu utrzymywać się na powierzchni, aż do samego końca. Może to być jedna z przyczyn osiadania delfinów na plażach.

Dlaczego delfiny są aż tak społeczne?

Tworzenie dużych społeczności pozwala delfinom uniknąć ataku drapieżnika, przede wszystkim rekina. Samice ze swoimi młodymi otoczone są szczególną ochroną, ponieważ zawsze znajdują się wewnątrz stada.

Porozumiewanie się

W toku ewolucji delfiny wypracowały skomplikowane metody porozumiewania się za pomocą różnych dźwięków: klekotu, pisków, gwizdów. Z badań wynika, że niektóre potrafią imitować ludzki śmiech i mowę.

Ciekawoski o języku delfinów:

Delfiny to niezwykle społeczne zwierzęta. Nie jest tajemnicą, że potrafią komunikować się między sobą, ale złożoność ich języka może być niemałym zaskoczeniem dla wielu osób.

• Delfiny mogą przekazywać sobie nawet bardzo złożone informacje.
• Wśród wszystkich delfinowatych, najbardziej złożonym językiem posługują się orki.
• Delfiny nadają imiona swojemu potomstwu. W ich „mowie”, naukowcy wyodrębnili dźwięki, na które reagują wyłącznie określone osobniki.
• Te niezwykłe ssaki rozpoznają swoje imiona, ale znają też imiona swoich towarzyszy.
• Udowodniono, że delfiny mogą zapamiętać nawet do 100 różnych „oznakowań” werbalnych!
• Pod wodą delfiny nie komunikują się przy pomocy strun głosowych. Do wydawania dźwięków służą im tzw. usta foniczne – wykształcona ewolucyjnie struktura w jamie nosowej.
• Badania naukowe udowodniły, że delfiny potrafią uczyć się innych niż swój własny języków symbolicznych.
• Naukowcy są w stanie komunikować się z delfinami. Odtwarzając uprzednio nagrane dźwięki, specjaliści przeprowadzili całkiem długą konwersację z tymi niezwykłymi ssakami.
• Istnieje podejrzenie, że w trakcie rozmowy delfiny potrafią wpływać na swój nastrój, wywołując u „współrozmówcy” złość, smutek lub radość.
• Delfiny potrafią porozumiewać się także niewerbalnie. Zdaniem naukowców, poszczególne osobniki mogą komunikować się poprzez specyficzne ruchy płetwy ogonowej, sposób pływania lub przybieranie określonych póz.

Pożywienie?

Delfiny wydają się być wyjątkowo łagodnymi stworzeniami. To tylko pozory. W rzeczywistości są niezwykle sprawnymi myśliwymi.

1. Podstawą jadłospisu delfinów są ryby i kalmary, ale należy wiedzieć, że menu tych zwierząt zależy przede wszystkim od obszaru występowania.
2. Delfiny nie piją wody morskiej. Muszą zadowolić się wodą zgromadzoną w ciałach upolowanych ofiar.
3. Te niezwykłe ssaki posiadły zdolność metabolizowania tłuszczu do postaci wody.
4. W menu delfinów znajduje się wiele ryb, w tym gatunki toksyczne, jak choćby fugu. Zdaniem ekspertów, wydzielana przez nie toksyna działa na te zwierzęta odurzająco, wywołując stan zbliżony do transu, a sama konsumpcja jest działaniem całkowicie świadomym. Fakt, że delfiny często trzymają schwytaną „rozdymkę” w pysku przez kilka minut, a następnie przekazują ją innym osobnikom, zdaje się potwierdzać tę tezę.
5. Delfiny są wyjątkowo sprawnymi myśliwymi, ale gdy nadarza się okazja, „idą na łatwiznę”.
6. Rybackie sieci są dla nich atrakcyjne niczym szwedzki bufet dla człowieka.
7. W ciągu doby, dorosły delfin potrafi pożreć nawet 16 kg ryb.
8. Delfiny nie rozdrabniają swojej zdobyczy, a połykają ją w całości. Zęby służą im wyłącznie do chwytania ofiar.

Rozmnażanie

Organy rozrodcze usytuowane są w fałdach skóry na brzuchu. Samice parzą się tylko co cztery do pięciu lat. U samców cykl płciowy powtarza się co rok. W tym czasie samiec może zapłodnić więcej niż jedną samicę. Ciąża trwa kilka miesięcy w zależności od gatunku, zwykle około roku. Przeciętna długość życia delfinów pospolitych i butlonosych wynosi około 20 lat, ale niektóre gatunki dożywają 50 lat.

---

Źródła:

1. Delfinowate, \”Wikipedia\” [2023.04.29]
2. Ciekawostki o delfinach, \”National Geographic Polska\”  [2022.12.05]
3. Cytat, \”Cytaty z książek\” [2022.12.20]

---

Oprac. Zuzanna Jasińska, Kraków 2023, CC BY 4.0 Attribution 4.0 International