Kanarek (Serinus canaria) – gatunek małego ptaka [KM]

Kanarek (Serinus canaria) – gatunek małego ptaka z rodziny łuszczakowatych (Fringillidae). Występuje w lasach Azorów, zachodnich Wysp Kanaryjskich i Madery. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Taksonomia

Po raz pierwszy gatunek opisał Karol Linneusz w 1758 na podstawie holotypu z Wysp Kanaryjskich. Nadał mu nazwę Fringilla Canaria. Obecnie (2021) akceptowana przez IOC nazwa to Serinus canaria. Możliwe, że tworzy nadgatunek z kulczykiem zwyczajnym, syryjskim i siwoszyim, lecz pokrewieństwa są niejasne. Kanarek jest gatunkiem monotypowym.

Morfologia

Kanarki osiągają długość ciała od 12,5 cm do 13,5 cm przy masie ciała 15–20 g. Ubarwienie dzikich kanarków jest ogółem zielonożółte z oliwkowo-brązowymi pasami. U samców spód ciała porastają matowe, złotożółte pióra, na brodzie, gardle i piersi występuje oliwkowy odcień. Wierzch ciała jest szary z ciemnym paskowaniem, a przód głowy – jasnożółty. Sterówki ciemnobrązowe, w okolicach skrajów ogona – jasnozielone. Sam ogon jest rozwidlony. Dziób jasnoróżowy, nogi i stopy brązowe.

Ekologia i zachowanie

Środowiskiem życia kanarków są różnorodne nizinne i podgórskie lasy. Poza sezonem lęgowym tworzą duże stada, niekiedy liczące setki osobników. Tworzą też stada mieszane z makolągwami i szczygłami. Kanarki żywią się głównie nasionami, głównie roślin zielnych i traw, zjadają również nieco pączków kwiatowych, owoców i owadów, szczególnie w sezonie lęgowym. Pieśń kanarka składa się z fletowych gwizdów i treli przedzielonych szczebiotami i wibrującymi dźwiękami; jedna trwa do 25 sekund.

Lęgi

Pora gniazdowania zależna jest od wielu czynników, jak pojawienie się nowej, zielonej roślinności, jednak zwykle okres lęgowy zaczyna się w styczniu lub lutym i trwa do końca czerwca. Budulec stanowią trawy, korzenie i mech, a wyściółkę – pióra i sierść. Para kanarków wyprowadza od 2 do 3 lęgów w roku. W zniesieniu są 3 lub 4 jaja o jasnoniebieskiej skorupce. Inkubacja trwa 13–14 dni. Młode są w pełni opierzone po 15–17 dniach życia, a w pełni samodzielne po blisko 36.

Czy każdy kanarek śpiewa?

Kanarki dzielą się na trzy grupy:

1. śpiewające,
2. barwne,
3. kształtne,

Do grupy śpiewających należą m.in. kanarki harceńskie, timbrador, flandryjskie. Za najlepszego śpiewaka uważany jest harceński – jego skala głosu może obejmować nawet 3 oktawy.
Kanarki barwne i kształtne również często potrafią śpiewać, ale w ich przypadku to nie ta cecha jest kluczowa. Oczywiście u kanaków barwnych najważniejszą cechą hodowlaną jest barwa – te ptaki występują w ponad 100 odmianach m.in. kanarek zielony, czerwony, żółty czy biały. Z kolei kanarek kształtny wyróżnia się upierzeniem i wyglądem np. koroną z piór lub garbatą postawą. Występuje 26 odmian tych kanarków m.in. kanarek gloster, kanarek kędzierzawy południowo-holenderski, kanarek paryski trębacz oraz kanarek belgijski garbaty.

Skąd pochodzą kanarki?

Zgodnie z nazwą kanarki pochodzą z Wysp Kanaryjskich, ale można je również spotkać na Maderze. Początkowo kanarek pełnił – o zgrozo – funkcję użytkową. Górnicy w kopalniach na podstawie jego zachowania oceniali jakość powietrza – co dla kanarków często było fatalne w skutkach. Na szczęście ten uroczy, malutki i pięknie śpiewający ptak, szybko zyskał również rzeszę zwolenników, którzy zaczęli go hodować czysto hobbistycznie.

Jak pielęgnować kanarka?

Kanarki nie są wymagające w pielęgnacji. Właściwie o higienę potrafią zadbać same – pod warunkiem, że zadba się o to, aby klatka była zawsze wysprzątana, a w zasięgu ptaszka znajdowała się woda i specjalny piasek dla kanarka. Jeżeli zapewnimy w klatce specjalne żerdzie, na których kanarek będzie ścierał pazurki, nie będzie konieczne nawet ich obcinanie, ale warto na bieżąco kontrolować ich długość.

Ile żyje kanarek i na co najczęściej choruje?

Średnio kanarek żyje ok. 10 lat i rzadko choruje. Najczęstszymi dolegliwościami są choroby oczu oraz rogowacenie skóry. Kanarka mogą również dopaść pasożyty zewnętrzne oraz grzyby. Niebezpieczną dolegliwością jest też biegunka. Większość chorób kanarka objawia się zmianą zachowania ptaszka – jeżeli staje się osowiały, nie pije, nie je, nie dba o swoje piórka – najlepiej niezwłocznie udać się do weterynarza.

W towarzystwie czy samotnie – jak najchętniej żyje kanarek?

W naturze kanarek żyje w dużych grupach. W warunkach domowych możemy w jednej klatce trzymać dwie samiczki lub parkę – dwóch samców nie będzie żyło zgodnie. Należy jednak pamiętać, że samiczki nie śpiewają, a w towarzystwie samiczki kanarek śpiewa tylko podczas zalotów. Samotny kanarek będzie śpiewał cały rok. Decydując się na parkę, prawie na pewno doczekamy się potomstwa. Istotne jest również to, że kanarek mający ptasią towarzyszkę, będzie znacznie bardziej zainteresowany nią niż właścicielem. Jeżeli jednak zdecydujemy się na jednego ptaszka, koniecznie zadbajmy o to, by nie czuł się samotny. Klatka powinna stać w miejscu, gdzie często przebywamy i możemy utrzymywać stały kontakt z kanarkiem.

Z innymi zwierzętami domowymi – psami, królikami, chomikami czy świnkami morskimi kanarki zwykle żyją w zgodzie. Z papużkami falistymi mogą nawet przebywać w jednej klatce. Wyjątkiem są koty – których nawet sama obecność w jednym pomieszczeniu będzie stresowała kanarka, więc należy jej unikać.

Hodowla kanarków – jak pielęgnować kanarka?

Hodowla kanarków nie wymaga dużych nakładów finansowych (cena kanarka to około 50–150 zł) i nie należy też do skomplikowanych. Ile żyje kanarek w hodowli domowej? Właściwie pielęgnowany i otoczony troskliwą opieką kanarek może dożyć nawet 10 lat.

Kanarki w zasadzie pielęgnują się same. Potrzebują do tego wanienki lub umieszczonego w klatce basenu z wodą, w którym będą zażywać kąpieli. Jeśli ptak tego nie robi, zanim piórka skleją się od zanieczyszczeń, należy umyć kanarka przy pomocy strzykawki napełnionej wodą. Codzienna kąpiel jest szczególnie ważna podczas okresu pierzenia, kiedy kanarek wymienia stare pierze na nowe. Należy wtedy często wlewać świeżą wodę do wanienki i zapewnić kanarkowi jak najwięcej spokoju, gdyż pierzenie jest dla niego dość męczące. Co roku powinny wymieniać się również łuski na nóżkach kanarka. Z wymianą łusek mogą mieć problemy starsze osobniki lub te, które unikały kąpieli. Ich skóra na nóżkach może zgrubieć i łuszczyć się. Na ten stan pomoże ciepła kąpiel i smarowanie nóg kanarka tłustym kremem, jednak raz na kilka miesięcy wystarczy.

---

Źródła:

1. Kanarek, \”Wikipedia\” [28 lis 2022]

2. Autor: Adrian Adamczyk Kanarek ‒ hodowla, pielęgnacja, odmiany, choroby i długość życia, \”dzieńdobry.tvn.pl\” [6 sty 2022]

3. Kanarek domowy – najważniejsze informacje o hodowli, \”fera.pl\’\’

   ---

   Małgorzata Komandzik, CC By NC ND 4.0 International, 2019